معدن مغز متفکر می‌خواهد نه زور بازو!

معدن مغز متفکر می‌خواهد نه زور بازو!

شغل مهندسی معدن ، قدمت تاریخی دارد. انسان ها از دیرباز در پی کشف و استخراج طلا و گوهرهای ارزشمند بوده اند اما این خواسته با نبود علم و امکانات همراه شده و حادثه آفریده است. تصورات غلط درباره معدن از روند قدیمی کار در معدن ناشی شده پس این تصور برای عصری که از پهبادها و ربات ها برای صنعت معدن بهره گرفته می­شود، سندیت ندارد.

مهندسی معدن مانند تمام رشته های مهندسی دارای اصل طراحی و نظارت است. همانگونه که دانشجویان مهندسی مکانیک، خودرو طراحی می کنند؛ قرار نیست در تعمیرگاه کار کنند و یا دانشجویان عمران که پل، ساختمان، جاده طراحی می­کنند قرار نیست با بیل و کلنگ به سر زمین رفته و کار کنند اما این نکته حائز اهمیت است که آشنایی با محیط کار در قالب بازدید علمی و یا کارآموزی در محیط منجر به کسب تجربه و افزایش اطلاعات می­ شود.

 

از جمله دلایلی که مهندسی در کشور ما از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست همین عدم همراه شدن مطالب تئوری و عملی می ­باشد. تا یک مهندس معدن از محیط بازدید نداشته باشد شاید چندان متوجه این امر نباشد که نقص در طراحی و نقشه کشی معدن و یا هر نقصان در عملکرد وی علاوه بر تلفات جانی و مالی به محیط زیست آسیب زده و روند کار را با تاخیر مواجه می ­سازد.

 

فرآیند معدنکاری از شناسایی و اکتشاف یک کانسار، ارزیابی صرفه اقتصادی آغاز تا طراحی، استخراج و فرآوری آن ادامه دارد. البته معدن باید از نظر اقتصادی ارزش و صرفه کافی را داشته باشد تا بتوان کار اکتشاف و استخراج (که فرآیندهایی پرهزینه ای هستند) را در آن انجام داد. اصل شناسایی و طراحی قدم مهمی در این رشته است که نیازمند اطلاعات و ذهن متفکر و خلاق است نه توانایی بدنی و صرفا زور بازو!

 

مهناز میرزایی که رییس یک معدن زغال‌سنگ می گوید من عاشق کارم هستم، نباید رشته‌های دانشگاهی را زنانه و مردانه کرد

 

تصورات غلط حاکم بر جامعه مبنی بر توانایی بدنی و آمادگی بیشتر آقایان برای کار در محیط، مانع از حضور زنان در صنعت معدن می شود. تک جنسیتی کردن این رشته و شغل در افکار عموم جامعه، مانعی برای پیشرفت این صنعت می­ باشد. چرا که شرایط سخت محیط کار برای تمامی رشته های مهندسی وجود دارد و در اصل کار کردن زنان به خاطر تفکر نادرستی است که بر جامعه ی ما حاکم است. این تصورات نادرست فقط خود شخص را تحت تاثیر قرار نمی‌دهد بلکه باعث ایجاد و حاکم شدن یک باور غلط در جامعه می­ شود.

 

اولین حضور زنان در صنعت معدن متعلق به قرن هیجدهم می باشد که در طول انقلاب صنعتی در معادن زغال سنگ مشغول به کار شدند. اگرچه روند حضور زنان در این صنعت رو به رشد است اما به نسبت سایر صنعت ها این آمار پایین است و مطابق تحقیقات انجام شده توسط اتاق معادن نشان می دهد که زنان 6.9٪ از کل صنعت معدن را شامل می شوند. روند معدن نشانگر حرکت به سمت مکانیزه شدن است که فرصتی برای آنان در صنعت می باشد. به علاوه، زنجیره ارزشی این صنعت مراحل مختلفی را شامل می شود، از اکتشاف و دست یابی به محصول گرفته تا فرآوری معدنی. هر یک از این مراحل امکان مشارکت زنان را فراهم می سازد.

 

برای تأثیرگذاری زنان در صنعت معدن، تجهیز آنها به وسایل و ابزارهای لازم از طریق توسعه مهارت ها بسیار مهم است. مهندسان و معدنکاران زن باید ضمن دستیابی به مهارت های خاصی، مهارت های لازم را برای مقابله با چالش ها و برتری در زمینه های مربوطه را داشته باشند، در مورد مفاهیم مختلف، درک خوبی داشته باشند. کسب مهارت و پرورش استعداد به آن ها کمک می کند تا در دستیابی به مقام های ارشد در صنعت، موفق باشند.

در یک بررسی شاخص بی خوابی، که توسط شرکت مشاوره خدمات حرفه ای Deloitte انجام شده است، در رابطه با زنان در معدن آفریقای جنوبی در آوریل 2013، سه چالش اصلی به عنوان مشکلات زنان در معدن شناسایی شده است :کار با فرهنگ مردسالار، قانون گذاری و حفظ مهارت ها و استعدادهایی که زنان نشان داده اند. زنان این فرهنگ مردسالار را چالشی برای تشویق و اجرای تغییرات می دانند  و همچنین آن را به عنوان “سقف شیشه ای” می شناسند؛ جایی که پیشرفت شغلی به خاطر جنسیت با مشکلات نامرئی روبرو می شود. شرکت ها باید به طور جدی به دنبال توانمندسازی و توسعه زنان باشند تا آنها را برای ورود به سمت های بالاتر انتخاب کنند.

 

اگر زنان در نقش ها و صنایع خود توانمند و شناخته نشده باقی بمانند به سمت صنایع دیگر، جایی که ارزش دارند و شغل هایشان رشد می یابد هدایت می شوند. شرکت های معدنی باید فرصت ورود فارغ التحصیلان دختران جوان را به صنعت معدن فراهم کنند. این امر باید ناشی از یک رویکرد مشترک بین شرکتهای معدن و جوامع، مدارس، دانشگاه ها و سازمان هایی باشد که به پیشرفت و گنجاندن زنان در معدن اختصاص داده شده اند. این ذی نفعان موظفند فاكتورهای جلوگیری از ورود زنان به صنعت و كارهایی كه هر نهاد برای غلبه بر این موارد می تواند انجام دهد را شناسایی و رفع كنند.

 

انواع مختلفی از مهارت وجود دارد که زنان می توانند به صنعت کمک کنند. زنان در حفظ شبکه ها و ارتباطات خوب هستند همچنین به تبع ظرافت و دقت مدیران لایق و کارآمدی می باشند. زنان شناخته شده تر، دیپلماتیک، عاطفی، با تعادل و پشتکار هستند. آنها همچنین نیازهای کارمندان را درک کرده و از نظر اجتماعی آگاهی دارند. بررسی های صورت گرفته نشان داده شرکت هایی که از نظر فرهنگ، نژاد، آموزش و جنسیت دارای رهبری متنوعی هستند، نسبت به مواردی که این گونه نیستند بهتر عمل می کنند. زنان این تنوع را از طریق سبک رهبری متفاوت خود ارائه می دهند.

آنها علاوه بر دانش خالص تجاری و دانش صنعت مورد انتظار، قادر به کمک بسیاری از عناصر هستند. حضور زنان در این صنعت فقط به مدیریت منابع انسانی و مالی محدود نمی شود بلکه طبق آمار و تحقیقات صورت گرفته در کشورهایی مثل سوئد، برزیل و شیلی نشان می‌‌دهد که خانم‌ها نه تنها در مدل كردن، ذخیره و برنامه‌ریزی موفق هستند، بلكه در بخش اجرا و اپراتوری نیز عملكرد خوبی داشته‌اند و به دلیل دقت در اجرای پلان‌ها اپراتور ماشین‌آلات مثل شاول، بولدوزر، لودر و گریدر نیز از میان خانم‌ها انتخاب شده‌اند.

درک موانع و چالش های پیش روی زنان ، اولین قدم است. شرکت های معدنی نیاز به یک رویکرد یکپارچه برای زنان در معدن دارند. جذب و حفظ ، سیاست ها و رویه ها ، و همچنین آموزش ، برخی از زمینه های اصلی تمرکز هستند.

 

تمامی موارد ذکر شده بر این نکته اذعان دارد که برای پیشرفت و موفقیت در هر زمینه ای و ترقی جامعه باید کلیشه های جنسیتی و باور نادرست عامه مردم را نادیده گرفت و فضای سالم برای رقابت کاری ایجاد کرد. این نکته نیز شایان ذکر است یکی از مهم‌ترین معیارها جهت سنجش درجه توسعه یافتگی یک کشور، میزان اهمیت و اعتباری است که زنان در آن کشور دارا می باشند.

اکنون نگاه جهان، بیشتر به سوی زنان معطوف شده است زیرا امروز، برای تحقق توسعه اجتماعی، تسریع فرایند توسعه اقتصادی و محقق شدن عدالت اجتماعی، چنان‌چه به زن به عنوان نیروی فعال و سازنده نگریسته شود، قطعاً تأثیر بسیاری در روند توسعه و افزایش کمّی و کیفی نیروی انسانی آن جامعه خواهد داشت. نقش زنان در توسعه، مستقیماً با هدف توسعه اجتماعی و اقتصادی بستگی داشته و از این رو در تحول همه جوامع انسانی، عاملی بنیادی محسوب می گردد. به هر تقدیر، جامعه‌ای که می‌خواهد به سوی توسعه حرکت کند، اگر صرفاً به عوامل مادی‌ توجه داشته باشد و تعالی انسان‌ها و کاهش نابرابری‌ها را در نظر نگیرد، به موفقیت دست‌ نخواهد یافت.

به امید پیشرفت تمامی مهندسین و فعالان معدنی فارغ از هرگونه جنسیت در حوزه صنعت معدن